Amenceu. Doíalle todo o corpo pero xa non choraba. Xosé pegáralle outra vez. Decidiu saír a pasear.

Ó pasar por un manancial estremeceuse ó ver una figura dunha muller que lle falaba. Díxolle: “Son Santa María de Augas Santas. Eu sufrín tanto coma ti. Por iso quéroche dicir algo: Xosé xa non te quere. Non podes seguir vivindo con el ou terminará matándote. Cando sexas consciente de que teño razón vai ó segundo manancial. Alí agárdote. ”

Desconcertada dirixiuse alí. Estaba María agardandoa e díxolle: “Tes que convencerte de que non o necesitas e de que podes seguir a túa vida sen  Xosé”.

Uxía pensou que tiña razón. Como xa esperaba, citouna no terceiro manancial e alí foi.

Entón díxolle o que ela desexaba oír: “Denunciao. Chama á policía, ó teléfono de axuda. Non consintas que isto continúe. Lava a cara e mostra as túas feridas. Non te avergoñes, a culpa non é túa”. Ergueu con bágoas nos ollos, agradeceullo e  foi a pór fin ó seu pesadelo.

Marta Pérez Peña

Colexio Divina Pastora Ourense


Que fermosa peiteándose na fonte. O ouro do peite fundíndose no seu cabelo rubio, que cae enchoupado sobre o seu corpo espido. Que fermosa.

Namorei dela; e díxenllo. Mentres tecía. Mentres lavaba. Abofé que llo dixen.

Ela corría polo campo, de fonte en fonte, de porraca en porraca. E eu detrás. Berráballe canto a amaba; o que faría por ela.

Nin sequera cando a atei, mentres queimaba a súa pel coa punta incandescente do cigarro, para que non escapase máis, se decataba de que o facía por amor.

Amábaa.

Amaba ese rostro lívido, de meixelas rubias. E tiven que quitarllo para só eu velo.

Cortei a súa cabeza.

Por amor. Mateina. Mateina porque a quería.

Mateina… porque era miña.

Extracto da nota de suicidio de Olibrio Ameneiro, veciño de Armea, Allariz.

Non, non se arrepentía de nada. Como na vella canción.

Deuses, como botaba de menos escoitar música!. É dicir, cando escoitar música era tan sinxelo como buscar unha canción e darlle ao play. Desde que comezaran os apagóns Internet estaba restrinxido a usos moito menos accesorios que ver vídeos musicais, pero a música conservaba a súa función ritual e de acompañamento nas celebracións e agora a xente tocaba máis… sempre que tiveran ánimos e motivos para festexar, e iso escaseaba.
Aquel parecía ser un lugar diferente. O recibimento fora inmellorable e a xente que coñecera parecía estar ben organizada e ter as ideas claras. En realidade, todo o que lle contaran sobre Augas Santas resultaba confirmarse. Visitara aquela aldea antes da Gran Crise. Moito cambiara, pero que non cambiara?. E que reviravoltas ten a vida, tras anos de busca por fin alí podía sentirse segura.

Seguiu batendo. A manteiga estaba case lista e comezaba a doerlle o brazo cando levantou a mirada e afogou un berro.

Era el.


Deixei a bici apoiada nun dos grosos muros do inacabado templo. Baixei con moito tento as estreitas escaleiras cegado aínda polo intenso sol do mediodía.

Mentres os ollos se ían adaptando á penumbra, o primeiro que vin foron as tampas sepulcrais dos templarios, testemuñas inmutábeis naquel misterioso lugar.

Despois e repentinamente, coma todos os días, apareceu ela. De costas á única fiestra da cripta, a luz debuxaba unha auréola dourada moldeando o seu corpo espido e resaltando a súa longa melena loira. Colleume da man e xuntos cruzamos aquela porta milenaria.

Abrazoume, bicoume, espiume… fíxome o amor coa intensidade e a paixón de quen atesoura séculos de experiencia. Chegamos ao cume xuntos, fundidos nun só corpo, ao tempo que a súa figura se desvaneceu, deixándome só e nu deitado naquelas húmidas pedras.

Mentres collía de novo a bici para regresar ao pobo sentinme afortunado por querer buscar o tesouro do castro.

Afortunado por non atopalo e, pola contra, ser castigado co maleficio da Moura da Cidade de Armea.

Non tiña a sensación de ir camiñando, senón de arrastrarse torturado polo cimbrar sibilante dunha xostra. Os seus pés descalzos ían levantado po, aló por onde pisaban. Seus queixumes esparexíanse sen eco alén das terras sen vida de Antela. Tras de si, coma un Moisés moderno, transitaba un rabaño de pezuños que ía desfacendo o antigo canle do Regueiro de Toubes, fendido e sedento pola seca, transformando en camiño de paso para as avetardas.

A calor evaporaba a suor antes de abandonar o seu corpo. Facía renxer os seus ollos e enchía de dificultades o transitar da saliva a través da gorxa.

Até que por fin, foi quen de albiscar o muro groso das Pioucas, enmarcado de amarelo e ocre, sen nada de verdello e sen restos de carballos con zume vermella.

Das súas augas bebeu, e todas os seus padecementos esvaecéronse. Mais cando andaba a dar voltas carrexando dúas pedras ás costas, unha intensa dor cebouse de socate coa súa testa.

―¡Abonda! ―preciso desta auga para regar.


A luz póusase sobre min cando pecho as pálpebras e o aire da miña habitación sabe a esperanza.
Os meus dedos retórcense con forza e miles de follas secas caen de vagar sobre a miña cabeza. Logo, un raio percorre as miñas tempas e logran que o meu corpo roce a pel dunha muller descoñecida, habitante dun lugar descoñecido, muller triste, agradable pero triste.
Ao fin, cando os meus ollos deciden observar de novo a realidade do que me rodea normalmente, unha pinga de suor percorre a miña fronte e son consciente de que “ela” existe dentro de min.

– ¿E dis que podo ir río arriba e, a través dunhas galerías de augas subterráneas, chegar aló?

– Non se sabe de ningúen que chegara… pero todos sabemos que é así, meu.

– ¿E o nome de Augas Santas viralle por algo?

– Hai varias versións, pero según a nosa lenda, é un lugar máxico no que poden convivir tanto peixes de auga doce coma de auga salada nun enooorme estanque cristalino dende o que ver o sol e a lúa refulxir no seu máximo esplendor e beleza. – Estrela proseguiu mentres Susiño miraba ó ceo abraiado e boquiaberto imaxinando ó borde do síndrome de Stendahl- Os días de choiva son dun sentimento e unha veracidade que parece que as gotas entran ata os teus ventrículos e aurículas…

– ¿E non será moi lonxe?

– E todo o lonxe que che diga a túa cabeciña… e todo o preto que che diga o teu corazón.

Todo eso lembraba unha e outra vez Susiño aleteo tras aleteo, aínda que… ¡Quen sabe o que un peixe pensa!


09/2015. Primeiro día de colexio. Mochila chea de ilusións, retos, medos e ELA, esa botella de auga que a miña nai aconséllame que non perda e que a cada pouco déalle un traguiño. Creo que é polos meus problemas de garganta.

09/2023. Primeiro día de instituto. Novos retos, novas ideas, ningún medo e ELA, esa vella botella que cada inicio de curso acompáñame coa auga que a miña nai recolle no seu pobo. Xa me afixen a esa tradición.

09/2030. Primeiro día de universidade. Saio da miña casa destino á facultade e oio á miña nai: -Non te esquezas DELA que está recentemente chegada da fonte. Fielmente agárrome a ELA como o meu “seguro de vida”.

Tres procesos na miña vida. Tres chorros de auga que o regaron. Auga fresca, limpa.

Intelixencia. Valentía. Poder. A miña avoa Mariña dicía que eran as súas características. ELA acompañou á miña nai e agora a min. Fidelidade.

Tradición vs Modernidade

Ao atravesar o limiar da porta o frío envolveuna por completo. A oscuridade do corredor era casi impenetrable, percibíndose só pequenos e febles brillos pratinados da lonxana lúa.

Avanzou silandeiramente, aínda somnolenta, cara a inmensidade de penumbra que se extendía ante ela. Aínda cos ollos moi abertos case non podía distinguir o seu camiño, mentres avasivas sombras observabana, refuxiándose nos recunchos creados pola noite.

Podía percibilos, sabía que estaban alí, contemplándola. Sentía o seu anhelo, a súa inquietude. O pelo dos seus brazos e un arrepío na caluga adiviñaban a súa presencia. Máis malia todos os sinais internos de alarma, seguiu avanzando cara o seu destino.

Chegou ao seu cuarto e, antes de pechar a porta tras de se, dedicou un tenro e comprensivo sorriso a aqueles espectros difuminados, e ao mesmo tempo familiares, que habitaban xunto a ela na vello pazo.