Saía nos xornais, na televisión, na radio… Facíanse homenaxes a través das institucións… Todo o pobo recordaba a data. Pero había quen a recoraba de maneira máis especial: os pais de Samuel, e Raúl. Cumpríanse trinta anos do asasinato na Lagoa e 45 eran os que cumpría Raúl.

Foi tomar o café ao bar de sempre, e coma sempre en solitario. Tras ler a prensa dirixiuse de novo á súa casa. Entrou e sentouse na butaca do salón ante unha gran fiestra dende a que se divisaba perfectamente toda a Lagoa de Antela.

El quedara coa casa tras a repentina morte de seus pais e nunca quixo desfacerse dela a pesar das traxedias que a rodeaban.

Trinta anos atrás celebrou o seu 15º aniversario cunha gran festa no xardín da casa, o cal chegaba ata a ribeira da lagoa. Sen que ninguén soubese como o seu amigo Samuel desapareceu da festa e dende entón foi todo un misterio. Un misterio agás para Raúl, que sabía exactamente onde escondera ao seu amigo…

Isto ocurre nunha tarde fría de inverno, onde a neve era a raíña do lugar. Ramón, o noso protagonista, ía camiño do seu fogar, el pertencía ao concello de Xinzo da Limia, adoitaba coller esa ruta tódolos días despois de continuar ca construción da súa casiña en Sarreaus.

Entre as árbores, debaixo da neve víu unha forte luz que lle chamou a atención, situábase á outra beira da lagoa, Ramón estaba canso, tras unha dura xornada de traballo, mais tiña interese en coñecer que era iso que estaba agochado.

Aproximouse a ese foco de luz, tivo que mollarse para cruzar o lago, escarvou na neve e atopou unha cunca, esta era pequena e con moitos adornos, colleuna e levouna ata Xinzo. Mentres pensaba: “Esa lenda sobre a perda da memoria ao atravesar a Antela é unha parvada, coma todas…”

Ao día seguinte ergueuse, para almorzar colleu esa cunquiña mais non se decatou de onde saíra e nunca máis continuou ca construción da súa vivenda en Sarreaus, ninguén sabe por qué…


O río do esquecemento leva moitos, moitísimos anos facéndonos esquecer. Esquecer o que aconteceu. Esvaecendo un sentimento de vinganza natural e perigoso.

Xa atrás quedou Antioquía. Xa nun leve recordo temos a lagoa de Antela…

Din que a desecaron pero en realidade ela escapou baixo terra. Escapou por tristura e non por medo. Agora observa como seca e podrece o solo e aló embaixo segue medrando baixo os nosos pés.

Xa ninguén a ten presente mais o certo é que neste momento cubre toda a superficie da Galiza e tan só agarda silenciosa o momento de facernos recordar. Recordar quen nos quixo facer esquecer.

Erguerase con furia e rachará a terra! Coma unha barca marcharemos orgullosos por lembrar quen fomos e quen imos voltar ser. Fillos de Antela, da nosa terra, GALEGOS!

Aí estaba… no fondo pero preto, oculto pero visible, semellando consciente de que cada día de San Xoán eramos quen de albiscalo. Un manto verde cubría a súa pel, testemuña do paso do tempo; e o que algún día lucíu dourado agora misturábase  coa escuridade do seu entorno.

A súa silueta era inconfundible. Parecía que en calquera momento cobraría a vida que nun tempo lonxano lle foi arrebatada pola avaricia de quen disfrutaba do seu latexo sen apenas aprecialo.

Case non pasaran uns minutos dende que a noite máis curta do ano se esvaecera, e así coma ela, aquela imaxe difuminouse no fondo da lagoa. A claridade fixo apagar un segredo que permaneceu vivo sempre gracias ao mundo das lendas. Quizás non era máis ca iso, unha lenda, e a maxia desa noite foi quen de feitizarme.

Ese recordo acompañoume ao longo de varios meses. Imaxinaba a pedra, limpa e clara en tempos; as campás, brillantes coma o sol…

Ás doce en punto oíronse cantar os galos.


Aqueles experimentados buzos das “” foron atacados por unha atroz emboscada de mosquitos ao emerxeren da auga. Un a un foron caendo en coma e, ao pouco, morreron de paludismo. O suceso tornou unha hipótese en obsesiva certeza para o doutor Rahn: o Graal, coa sagrada estirpe gravada a fogo, non estaba en Montsegur, nin en Monserrat, nin nas terras do Ulla. Moraba na antiga Antioquía, asolagada baixo a Lagoa de Antela, protexido polo Rei Artur e por unha chea de audaces cabaleiros enfeitizados.

Naquela altura as prioridades no “Reich” eran outras e cesaron as exploracións, porén, Rahn, tras simular a súa morte nos Alpes, afincou no país teimando durante anos coa idea baixo a protección do xeneral Villarrubia. Convenceron ao ministro para meter as máquinas e baleirar a inmensa lagoa na procura da reliquia, agora, para maior gloria do “caudillo” . Como é sabido, o infrutuoso dispendio rematou sen Lagoa en sen Graal.

Villarrubia acabou destinado en Melilla. Otto Rahn, só, mataríase cunha pílula de cianuro nun eido en Sarreaus.

Esa mañá despertara algo intranquila semallaba que ía acontecer algo inesperado. De camiño á escola comezou unha forte tormenta e continuou chovendo todo o día.Xa pola tarde cando voltaba para a casa atopeime cunha muller velliña que nunca vira antes. Chamoume e fun onda ela,cando me acheguei, notei algo estraño no seu ollar.De súpeto dime que chegou a hora de que todo o que está ao meu redor voltara ser como foi anteriormente.Non sabia o que quería dicir e non contestei senón que marchei correndo.Non lle dei maior importancia ao que me dixo ata que prendín o televidor e vin como o home do telexornal estaba moi alarmado xa que na Limia non paraba de chover dende había varias horas e se alagaran moitas vivendas e locais.Semellaba cousa do demo pero a chuvia incrementaba. A xente comezaba a falar sobre meigallos que dicían que estas terras volverían ser a Lagoa de Antela. Horas despois cumpriuse isto. Estabamos todos baixo as augas da lagoa como me quixeran advertir a tarde anterior.


Unha forza que non puido controlar apoderouse do pequeno Xoan mentres durmía tranquilo, envolto nos seus mundos imaxinarios. Levantouno da cama e guiouno fóra da súa casa, cara o máis profundo do bosque. Juan abriu os ollos e observou unha lagoa brillante baixo a lúa chea.
Unha man espectral xurdiu das súas augas, alzou un dos seus dedos e convidoulle a entrar. O corpo do pequeno Xoan moveuse só, descalzo sobre a terra mollada. A man colleuno do brazo e acompañouno lentamente ata afundilo na auga, onde permaneceu uns poucos minutos e fíxolle sentirse só e diferente durante moitos anos da súa vida. De súpeto, o pequeno Xoan espertou e saíu á superficie. Pero xa non era un neno. Era un home. Un home débil e mortal. Arrastrouse á beira e chorou desconsolado.
Un inocente neno morreu e un mozo adulto espertou. Era hora de vivir morrendo.

Sentou o vello por fin, enriba da Pedra Alta.
Sentou coas pernas inzadas de rabuñaduras, as mans feridas e as tempas latexantes.
A bocanoite amortecía a súa figura agrisada, que alumeaba candente a carón dos beizos con cada chupadela, preso do vizo dos homes.
Namentres contemplaba, lembraba. Contos de cínfanos belixerantes provistos de armadura e bacinete, forxados con aceiro temperado, que prescindían de probóscides punxentes, porque disque ían armados con espadas.
Leva anos subindo enriba daquela pedra. Por si algún día volve toparse con aquela rapaza moura que mudou en cobra portando un precioso carbúnculo na testa, e que el mesmo viu desaparecer no fondo das augas avoltas da lagoa.
Porén, cando resulta descuberto, el tamén muda e levanta o voo para voar entre as torres de pedra. Con lastras nas patas, o bico crebado e a plumaxe despeiteada.
Voa para ir repousar nas súas cimas: Pena, Sandiás e Porqueira, trocando de angueiras para abesullar. Despois de todo, aínda segue sendo garda e vixía dos parches asolagados.


Baixo o azul perpetuo, unha figura xogaba. O seu corpo era do máis particular. Tiña páxinas por brazos, soños por pernas, bágoas por orellas, confesións por ollos e promesas de amor verdadeiro por beizos. Non emerxía. Non precisaba desa masa de aire fresco que suspéndese no ambiente coa intención de dar vida a calquera organismo.

Certo día, un rapaz achegouse á masa azul, deitouse preto, nunha árbore, e faloulle. Comezou a vir todos os días e fixéronse bos amigos. Xogaban as cartas, falaban do amor, da vida e mesmo das árbores. As bágoas, os sorrisos, os fillos e as canas sucedéronse na vida do humano nunha cita que ningún esquecía. A figura tamén foi crecendo e converteu as súas follas en libros, o seus soños en realidades, as bágoas en sorrisos, as confesións en liberacións e as promesas en amores dos de toda a vida.

Fai uns días, o encontro foi diferente. Desta vez a figura xurdiu das profundidades e, coa ledicia e o agarimo co que so se trata a un verdadeiro amigo, convidouno a entrar no azul perpetuo.

Tic, tac, tic, tac é o único que se escoita na lagoa de Antela. Felurian espera o seu momento. Ten o reloxo de peto colgado ao pescozo, non lle quita ollo ás agullas, sabe que dun segundo a outro a pila que lle permite vivir chegará ao seu fin. Dez, nove, oito… O tempo remata e Felurian avanza cara á agua, xa non hai volta atrás. Nota como os seus pés se van oxidando, cada vez cústalle máis avanzar. Cinco, catro… Sabe que é un amor imposible, ninguén vai querer un boneco cun corazón de latón. Tres, dous, un…

A lagoa de Antela sómese nun profundo silencio.


– Por moita auga que libredes, a lagoa sempre estará aquí!

O berro daquel home non podía nin quería parar as máquinas cas que estabamos drenando a lagoa. Pasou ó meu carón cun saco cargado de ras e pregunteille curioso:

– Están boas?

– Estarán ben…

Desconfiei seriamente da retranca da súa resposta. Sedíame esa mesma noite para termar da maquinaria sobor dunha pequena anta que quedaba por derrubar cando una mesta néboa cubriu ata o borde onde chegara a lagoa. Baixo a luz da lúa outei a chegada daquel home co saco. “Este parvo para que trae agora as ras? Non hai auga!”, Pensei. Abriuno e saíron unhas pequenas luces tremoentas que saltaron dentro da néboa brincando nela e tamén por riba miña. A néboa converteuse en neve e logo en xiada, ata que esmoreceu xunto co home que as trouxo.

Queimei miña man querendo atallar un daqueles biosbardos. Así vos conto como pasou, e esta queimadura en forma de cruz e a proba de que non toleei.

Como impotente adolescente que era naquel momento, corrín como nunca xamais o fixera, intentando fuxir dos problemas que estaban a afogarme desde sempre. Tan parva me sentía, tan vulnerable, que facía camiño pola escuridade daquela noite de agosto mentres as primeiras bágoas de fastío e tristeza discorrían polas miñas meixelas, acompañadas polos sonoros saloucos. Aos meus pés deixáronme caer diante dunha gran lagoa que xamais vira antes. O reflexo da lúa, xunto cos canteres dos grilos deran cun ambiente máxico, como aquela ninfa que apareceu na beira da lagoa.

“Estás ben?” preguntoume cun sorriso anxelical.

“Estou chorando, ti que cres?” dixen cortante.

Anicouse xunto a min para, logo, darme unha aperta. A súa pel era puro xeo, mentres que a miña asemellaba as labaradas máis ardentes do San Xoán.

“Non me gusta ver á xente chorar” , susurrou no meu oído “Xa chorei eu abondo para encher esta lagoa coas miñas bágoas.”

Separouse de mín para introducirse na auga lentamente. Tan só sorriu outra vez para, logo, desaparecer xunto coa lagoa.


Era unha muller de ollos escuros, chamada a vivir mil anos, pois menos non merecía a súa beleza. Alí apareceu, sen vida, flotando sen rumbo dentro da lagoa, como unha folla movida polo vento sen poder opoñerse. Non había ninguén na aldea que non soubese dela, a súa lenda estábase creando e con cada palabra alimentábase máis o mito.

A lenda non se deixaba morrer,  cando o recordo  ía apagándose a lagoa volvía renacer e somerxía aos aldeáns naquela situación onde o medo vivía coma un máis deles. Infertilidade,  desaparicións e incluso mortes eran os síntomas dun pesadelo do que a xente da Limia non era capaz de fuxir.

Pasarían máis de corenta anos de penumbra ata que a paciencia do pobo chegara ao seu limite, debían facer algo. Os libros contan como a Lagoa de Antela foi desecada co único fin de aproveitar os recursos que a terra ofrecía, máis iso non é certo, pois nas noites máis escuras aínda se pode oír a voz daquela rapaza maldita.

Non había nada máis que luz e escuridade. Polo tanto, alí estaba todo.

Cada certo tempo, un espectador vítima do azar dicía ter desfrutado dun espectáculo único. Nunca coincidían na descrición do suceso, se acaso foran algunha vez capaces de explicalo. Falaban de maxia, do pasado e do futuro salpicados polo presente, de seres irreais, de auga xeada e de lume con formas incomprensibles. Murmuraban, discutían, berraban, charlaban, recitaban e xesticulaban na procura da verdade.

Pero que se agocha en realidade detrás daquel misterio? Foron millóns os que se achegaron durante séculos a contemplar aquel rebulir incesante, e todos chegaban a unha conclusión que nada tiña que ver coa dos demais: o acordo común era un imposible. E sen embargo, aquela marabilla da natureza agochaba a verdade máis sincera, a máis real.

Alí estaba a vida, composta por milleiros de imaxes e verbas que se mantiñan na superficie, empurradas polos recordos agochados en cada unha das bágoas que rematan a súa andaina na lagoa de Antela. Luz e escuridade. Todo.


Marquei unha liña recta entre unha e outra.  Inspeccionei ben o terreo en busca da entrada.

O final din con ela. Unha burata entre dous carballos.

Os calcetíns por fóra dos pantalóns, a camisola ben metida por dentro. Unhas lubas e por suposto a carauta, todo ben cerradiño con cinta. E o máis importante; os tres botes.

Para que non entren…

Respirei ben forte antes de encender o foco. Ahí vou, co fouciño na man. Limpei a frouma e ía baixando, tanto que deixei de ver a luz de fóra. Agora teño que estar moi atenta, poden aparecer en calquera momento.

Ese estremecedor zumbido … ahí estaban… viñan por min. O gran exército de mosquitos, viña por min! Botei man do botes do flish e empecei a rocialos. Malo será que non acabe con eles.  E veña flish… Morrían, gañaba a loita. Terminei os botes…

Qué me pasa ¿?!! Maréome, doime moito a gorxa e o nariz, árdenme, non podo camiñar, caio o chan mentres vexo brilar o  lonxe …  o gran tesouro.

Ano 1958. Comarca da Limia. Os traballos deron resultado e a lagoa de Antela ficara desecada para futuros traballos de labranza nesta vasta área. Os veciños achegáronse para ver o resultado de algo que xa intentaran os romanos moitos séculos atrás.

No zona central da que fora unha das lagoas máis grandes da península ibérica podíanse albiscar unha serie de estruturas pétreas rectangulares, cubertas por cadansúa lousa. O silencio inicial deu paso a un murmurio colectivo. Ante tal expectación, os traballadores da obra achegáronse coidadosamente para intentar dilucidar que eran aquelas caixas. Se os romanos non foron quen de desecar aquela lagoa, quen se dedicou a deixar aquelas pedras perfectamente labradas baixo as augas?

Entre catro homes ergueron unha a unha cada lousa, destapando uns esqueletos semellantes aos do ser humano. Quen sabe dende cando estaban alí. A nova saíu en todos os medios, mais esa mesma noite os restos desapareceron, segundo os veciños, despois de que unha bola luminosa descendera do ceo.


Alicia é unha rapaza de catorce anos que non sabe como chegou á lagoa xa que foi a única que sobreviviu ao accidente de coche, onde a súa familia morreu e é incapaz de facer amigos alí.
Un día unha rapaza chamada Paula, achegouse e, ao longo dos días, fixéronse moi amigas. Alicia contoulle o da súa familia porque se contaban todo e Paula díxolle que os seus pais tamén morreron nun acidente e que tampouco sabía como chegou á Lagoa.
Intentaron de todo para saír e investigar porque chegaron alí, pero foi imposible, nese momento déronse conta que non tiñan porque saír de alí, que non tiñan familia e que elas soas xa eran moi felices xuntas.

Ponse o sol sobre as terras da antiga Antioquía. As súas altas torres de cristal reflexan a luz dos últimos momentos do día. A inmensa capital da zona situada nun val profundo entre as montañas altas da rexión de Limierun son as compañeiras da xente da cidade. A noite xa caera sobre as xentes da cidade e todo era tranquilidade, ata que a terra comeza a tremer de forma violenta. As estrelas caen dende o ceo para rematar incrustadas contra a mais alta das montañas. Esta cede e cae sobre a imponente cidade. Casas enteiras quedan esnaquizadas por inmensas penedas procedentes da montaña de Antelis. A  xente intenta escapar de forma inutil, pois o tremor pechara as saidas entre os grandes picos. Todos pereceron esa noite: homes, mulleres, nenos e ancians. Acto seguido da destrucción, a choiva comezou a caer sobre os restos da cidade. Choveu durante 30 días e 30 noites quedando formada a lagoa coma tumba acuática da cidade.


Ela ía naquel bus. Fora das poucas rapazas do curso que non quixera perder aquela viaxe. Moitos non quixeramos ir porque sabiamos que alí non iamos encontrar nada. Non son quen de explicar o acontecido porque eu fun unha das que quedamos na escola aquela outonal mañá de saída.

Non o podo entender, só percibía una mestura de ledicia e tristura nas apertas dos meus compañeiros ó voltar.

Antela quedara alí para sempre. A misteriosa lagoa atrapou a historia e os soños daquela que sentía máis alá do que os seus ollos vían. Sorprendentemente eles estábano a asumir… A tempo pasado quixeron ver algo especial naquela compañeira que tantas gañas lle puxera a aquela saída.

Agora pensar nela é cantarlle á vida. Unha vida que lle arrebataran de maneira cruel hai moitos anos e que agora ía sentir de maneira plena.

Entre bágoas de emoción sinto que volveu ao lugar de onde nunca debeu saír. A fortuna de volver ser animal, vexetación e sobre todo auga.

Din que na Lagoa da Antela houbo un asasinato. Afogaran o rei das terras galegas nesa lagoa. Dende entón a xente conta que polas noites de lúa nova escoitase os laios da pantasma do rei. Eu como non o cría e gústame pasar medo, díxenlles aos meus pais que ía ir a Lagoa da Antela cando houbese lúa nova para ver se a lenda da pantasma era certa. Preparei a miña mochila coa cámara de fotos, un libro de galego (para estudar o primeiro tema), unha manta e o meu gato. Cando estabamos listos marchamos cara á lagoa. Púxenme nunha árbore coa cámara preparada por se aparecía a pantasma. Aquela noite notei que algo me tocaba, tan só era o meu gato. Unha hora máis tarde volvín notar o algo que me tocaba era…


Contemplou inmóbil e furioso durante varios minutos o pouco que quedara do que fora a Lagoa de Antela ata que un dos seus soldados franquistas chamoulle para marchar. Eu debín seguirlle inmediatamente xa que tiña prohibido separarme da carón do Caudillo, mais os meus pensamentos prohibíromo. Embobado neles, seguín matinando na conclusión a que chegara durante todo ese tempo: Franco desecara a lagoa para atopar a cidade somerxida de Antioquía. Porque todo o interese que mostrara en eliminar a lagoa do mapa, máis o moito que me preguntara sobre lendas ourensás, ademais da colérica ollada que hai uns minutos cravara nestas augas, só podían ter como causa a miña conclusión.

Aínda que o Caudillo non era home de crer en lendas e vellas historias, por que nesta si decidiu crer? Acaso el viu algún resto da mítica cidade perdida na lagoa que dalgunha maneira non logrou conseguir, pero que segue aí?

Andaba perdida e facíase de noite nun lugar descoñecido para min. Sempre pensei que no interior de todo o mundo, habitaba como mínimo un chisquiño de bondade, pero, non resultou ser así. Por máis portas nas que chamaba, ninguén me abría, só unha velliña me deu un lugar onde durmir, máis, coma un mixto non permanece prendido con auga, esta velliña, que era coma a luz desa contorna,  apagouse coa aparición da lagoa de Antela.


De pequeno escoitaba falar da Lagoa de Antela, un lugar cheo de vida, onde contemplar a natureza, escoitar os animais e relaxarte, pero dun día para outro, a luz apagouse e con ela foise todo; hai quen di que ás veces escoita o sucar da auga e o canto dos paxaros onde estaba a lagoa, igual a lagoa non se foi de todo…

Galicia, terra de enigmáticas paisaxes e bondade cultural, tamén berce do ditador franquista, capaz de mutilar ao seu propio fogar e aos seus irmáns de sangue nacional.

A Lagoa de Antela, outra das vítimas inxustificadas que sucumbiron na nova ola de desgrazas que trouxo consigo a tiránica figura do Caudillo, eliminada baixo pretextos de maquiavélicos fins económicos. Co seu cadáver desvanecéronse as arquitecturas descoñecidas, as de Antoquía, alagadas polo ben da clandestinidade do ficticio e o lexendario.

A terra agonizando pola falta de humidade vitalícea, o dinamismo de outrora convertiuse no abatido baleiro da natureza morta. As pantasmas da súa arcaica fauna e flora agora poboan a infertilidade terreal, resoando en agonía nun chillido silencioso, ponzoñosa tristeza difuminada polos recordos daqueles que disfrutaron do seu esplendor.

Ninguén da aldea quere acercarse polo temor de ser vítima afogada dos seus choros momentáneos, como sangue cristalina que brota das súas feridas, cheas de ansias de vinganza. Só as paxaros están libres da súa cólera manifesta mentres observan con melancolía dende o ceo.


Como todas as noites despois de cear, lavou os dentes, deulle un bico na meixela a seus pais e foi pra cama. Non tiña que erguerse cedo, en pleno verán, atopábase nas desexadas vacacións, pero gustáballe durmir. Despois de meterse entre as sabas, pechou os ollos e emprendeu a viaxe ao seu mais profundo subconsciente cheo de soños é fantasías. Semellaba unha noite normal, coma todas; queda e silandeira. Pero mais tarde, pola madrugada, algo aconteceu; abriu os ollos, contemplou con eles o seu cuarto e decatouse de que algo non ía ben. O seu corpo non respondía, quería berrar máis a súa voz non daba presenza e por se iso non fose pouco, observou unha silueta en movemento aos pés da súa cama. Apouvigado e inmóbil, viu como ese ser se lle ía achegando, e cando estivo a centímetros da súa face, un sutil claro de luz revelou a identidade de ese ente; súa irmá, falecida a mans del na misteriosa lagoa da Antela, en Galiza… disposta a vingarse.

Aínda lembraba a derradeira vez que estiven naquel lugar, hai un ano.

Sentei xunto esa gran pedra que sempre semellaba que estaba agardándome e atentamente escoite o son que producía o silencio absoluto. Eu, que sempre pensara que o silencio era ruidoso, comprobábao naquel lugar. Sentía baixo os meus pés a existencia do lago de Antela.

Por fin, comenzou a amencer. Debilmente primeiro, máis forte despois, escoitei o son dunha gaita. Contiven a respiración para non perder detalle e pouco a pouco, comprobei a realidade daquilo que escoitaba. Ese son propocionábame unha mestura de temor e calma.

Moitas veces intentei darlle unha explicación, primeiro lóxica, logo basada nas innumerables lendas que se escoitaban sobre aquel lugar, pero finalmente cheguei á conclusión de que había algo no son daquela gaita que merecía ser respectado, e que ás veces, nalgúns casos, intentara atopar un porqué restaba valor ós feitos.

Dende entón decidín disfrutar cada momento de maxia daquel lugar encantado e deixarme envolver polo seu sabor de misterio.


Camiñan inocentes sobre o que un día foi Antela. Deixando as súas pegadas sobre a súa herba, antes, terra mollada; arrincan unha flor, tiran unha lata.

De súpeto trompican e xa non hai volta atrás. Coma se no medio do mar se atoparan, vólvense náufragos á deriva. Senten como os mergulla a auga, perden o osíxeno e non atopan a superficie. Trágaos a terra, e nunca máis se volve saber deles.

Ás veces Antela volve, e ensínanos como é ser eliminado do teu sitio; así, sen máis, como lle fixeron a ela.

Tempo atrás, resoaban lendas da Lagoa da Antela que asolaban toda a provincia de Ourense, entre elas a de Antioquía; esta cobrou tanta forza, que espertou a intriga en Alana, unha rapaza desexosa de vivir novas aventuras que non puido resistir a tentación de ir en busca da cidade asolagada. Disposta a todo, aventurouse na súa procura adentrándose na lagoa; a medida que mergullaba máis e máis o seu corpo, podía sentir como a maxia daquel lugar chamábaa e suplicáballe formar parte dela, e escribir así na historia unha nova lenda, onde Alana metamorfoseou o seu corpo e a súa alma nun fermoso salgueiro que ata o fin dos tempos sería azoutado polos ventos cada vez que alguén pronunciara o nome da rapaza, deixando así caer cada vez unha póla sobre a lagoa, creando da nada plantas acuáticas que enredarían ós novos visitantes facéndoos perecer no fondo, acompañando así  ós afogados de Antioquía. Dende entón, procuramos manternos o máis lonxe posible da Lagoa de Antela  e da súa perigosa maxia.


Agochada na escuridade, escoita o ladrar dos cans e os berros do xentío na súa procura.
Hai millóns de anos que a súa especie, a das lorchas, nace no lago Baikal, nos dominios da terra que os seres humanos coñecen como Rusia. Alí medran e sofren a metamorfose de larva a adulta, momento no que abandonan o berce para cruzar Europa de este a oeste. A súa lenda espallase a través dos séculos tras o seu paso; o único certo daqueles contos é que aliméntanse de sangue e son incompatibles coa luz solar. Vampiros, chamanlle os coitados. A súa viaxe a través da escuridade de Europa é perigosa, pero xamais ningunha delas foi capturada. Aquel peregrinar non é de balde, viaxan cara ao seu destino definitivo: o inframundo. O mundo feito a súa medida. A súa captura, podería ser o comezo do fin para a súa especie. Agora que está tan preto do fin do seu peregrinar, da única entrada ao seu mundo: a lagoa de Antela.

As badaladas das sereas do campanario ecoaron no val, preludio da maldición apocalíptica. Retumbou nos nosos oídos o berro pétreo de Medusa, que nos encadeou as pupilas e nos obrigou a arrincar a pel.

O Limia, ansioso, mirou con degoiro os nosos corpos despelexados. Serpenteou polo val e lambeu violentamente a infección da nosa alma. Cos seus dedos líquidos, pintounos branquias de violeta intenso mentres os nosos berros afogaban. Rebentáronnos os pulmóns no choque contra a parede de algas, brillo turquesa escintilando no profundo.

Por fin, cesou o cataclismo. Aterramos na area do círculo lunar coas nosas colas de tritón facendo pliés de bailarinas. Os dedos rizáronse en aletas que ondearon na aperta do mar. As nosas meniñas vestiron gabardinas caleidoscópicas mentres as linguas bífidas tanguían a dozura do sal.

Ninfas, sereas e tritóns ao servizo do rei Artús ancoraron as dedas na cachemira dos limos e comezou a festa do bico do dragón.


–          Xa podes pechar a boca e volver os ollos ás órbitas! Primeiro, pedirche desculpas pola teatralidade coa que te trouxeron: a venda nos ollos, os tapóns nos ouvidos, a capucha na cabeza, pero pasarán lustros antes de que coñezas o acceso a este lugar. Abóndache con saber que estás no fondo da Lagoa de Antela. Cando os nosos predecesores foron informados dos proxectos do xeneral Franco para esta paraxe, dando probas da grande eficacia que, como organización, nos ten caracterizado, convenceron ao caudillo da comenencia de dispor dunha discreta base de operacións. Evidentemente, don Francisco non precisaba coñecer o ámbito que abranguen as nosas actividades, abondaba con seducilo co secretismo e a opacidade das mesmas; a súa imaxinación nunca albiscaría a realidade que acabas de ver: a cura do cancro, a colonización de exoplanetas, a enxeñería social…! E ti, agora, formas parte disto, hai algunha pregunta que queiras facer?

–          Daquela, a colleita deste ano vai ser boa!?

–          Non volo tiña dito? este pequeno Iván é un Crack!

Auria cantarolaba e Antela, a derradeira neta, a escoitaba. Era unha copliña de antes. As enrugas da anciá sumían aos poucos que bisbaba nos bucios auriculares da nena: “Contigo, Antela, fago vida; á sombra dunha pedra; anque chova anque sarabee; pra min sempre é primavera”.

A avoa Auria, antiga coma unha carballa, deitaba corpo e voces na cama da residencia xeriátrica da Veiga. Agora consumía alentos, mais noutrora trebellaba nos teares, machucaba no liño e axudaba ao seu home na tellería de Congostro. Mais o que non conseguía comprender Antela era as ringleiras alegres das xugadas de bois cruzando un océano nun inverno de augas, desde Montalbán a Saínza. Avoa, avoíña: -Como era o mar da Limia? Antela vira nos libros barcas navegando por Ponteliñares, onde hoxe ve un río canalizado que devala saudando areeiras e charcas artificiais cara Portugal.

A vella velliña respondeulle no fío último machucado de vida: “a memoria ten lagoa, a memoria ten Antela” e os ollos vidrosos das dúas asulagaron espellándose no eco da copliña.